massive-growth-in-embedded-database-management-system-market-by-20192025-with-profiling-key-players

پایگاه داده یا دیتابیس

بانک اطلاعاتی یا پایگاه داده یا دیتابیس (data base) به مجموعه ای از اطلاعات با ساختار منظم  گفته می شود. این پایگاه های اطلاعاتی معمولاً در قالبی که برای دستگاه ها و رایانه ها قابل خواندن و قابل دسترسی باشند ذخیره می شوند. پایگاه داده اس کیو ال چیست ؟ با گسترش طراحی وب سایت های پویا در شبکه جهانی وب نیاز به یک پایگاه داده و بانک اطلاعاتی (database) بزرگ برای مدیریت محتوا  احساس میشد. مدیریت پایگاه داده ها یک فرایند پیچیده است ، که به طور قابل توجهی با برنامه و زبان برنامه نویسی SQL این نیاز برطرف شده است. پایگاه داده در اصل مجموعه ای سازمان یافته از اطلاعات است. این واژه از دانش رایانه سرچشمه می گیرد ،اما کاربر وسیع و عمومی نیز دارد، این وسعت به اندازه ای است که مرکز اروپایی پایگاه داده (که تعاریف خردمندانه ای برای پایگاه داده ایجاد می کند) شامل تعاریف غیر الکترونیکی برای پایگاه داده می باشد. در این نوشتار به کاربرد های تکنیکی برای این اصطلاح محدود می شود. یک تعریف ممکن این است که: پایگاه داده مجموعه ای از رکورد های ذخیره شده در رایانه با یک روش سیستماتیک (اصولی) مثل یک برنامه رایانه ای است که می تواند به سوالات کاربر پاسخ دهد. برای ذخیره و بازیابی بهتر، هر رکورد معمولا به صورت مجموعه ای از اجزای داده ای یا رویداد ها سازماندهی می گردد.
بخش های بازیابی شده در هر پرسش به اطلاعاتی تبدیل می شود که برای اتخاذ یک تصمیم کاربرد دارد. برنامه رایانه ای که برای مدیریت و پرسش و پاسخ بین پایگاه های داده ای استفاده می شود را مدیر سیستم پایگاه داده ای یا به اختصار (DBMS) می نامیم. خصوصیات و طراحی سیستم های پایگاه داده ای در علم اطلاعات مطالعه می شود.

مفهوم اصلی پایگاه داده این است که پایگاه داده مجموعه ای از رکورد ها یا تکه هایی از یک شناخت است. نوعا در یک پایگاه داده توصیف ساخت یافته ای برای موجودیت های نگه داری شده در پایگاه داده وجود دارد: این توصیف با یک الگو یا مدل شناخته می شود. مدل توصیفی، اشیا پایگاه های داده و ارتباط بین آنها را نشان می دهد. روش های متفاوتی برای سازماندهی این مدل ها وجود دارد که به آنها مدل های پایگاه داده گوییم. پرکاربرد ترین مدلی که امروزه بسیار استفاده می شود، مدل رابطه ای است که به طور عام به صورت زیر تعریف می شود: نمایش تمام اطلاعاتی که به فرم جداول مرتبط که هریک از سطر ها و ستونها تشکیل شده است(تعریف حقیقی آن در علم ریاضیات برسی می شود). در این مدل وابستگی ها به کمک مقادیر مشترک در بیش از یک جدول نشان داده می شود. مدل های دیگری مثل مدل سلسله مراتب و مدل شبکه ای به طور صریح تری ارتباط ها را نشان می دهند.

در مباحث تخصصی تر اصتلاح دادگان یا پایگاه داده به صورت مجموعه ای از رکورد های مرتبط با هم تعریف می شود. بسیاری از حرفه ای ها مجموعه ای از داده هایی با خصوصیات یکسان به منظور ایجاد یک پایگاه داده ای یکتا استفاده می کنند. معمولا DBMS ها بر اساس مدل هایی که استفاده می کنند تقسیم بندی می شوند: ارتباطی،شی گرا، شبکه ای و امثال آن. مدل های داده ای به تعیین زبانهای دسترسی به پایگاه های داده علاقه مند هستند. بخش قابل توجهی از مهندسی DBMS مستقل از مدل های می باشد و به فاکتور هایی همچون اجرا، همزمانی،جامعیت و بازیافت از خطاهای سخت افزاری وابسطه است.در این سطح تفاوت های بسیاری بین محصولات وجود دارد.

معروف‌ترین نرم افزارهای مدیریت پایگاه داده می توان به چند نمونه زیر اشاره کرد:

1.Oracle
2.Microsoft SQL Server
3.MySQL
4.PostregSQL
5.DB2
6.Microsoft Access

Workplace with clock and digital hologram on laptop screen. Protected concept

ویروس و آنتی ویروس

در حدود 20 سال پیش وقتی بنده در دوران کودکی بودم،از روی کنجکاوی و بر اساس شنیده های خود،از مادرم پرسیدم:مامان ویروس کامپیوتر چیه؟در آن زمان که البته مادر بنده یک معلم مدرسه بود،پس از کمی فکر کردن به من گفت:مثل ویروس های آدما میمونه کامپیوتر رو مریض می کنه.اما وقتی که چهره پر از سوال من رو برای دوم دید،گفت:مثل کپک که یک مواد غدایی رو خراب میکنه!

تاریخچه ویروس ها

اولین تحقیق واقعی علمی و آکادمیک بر روی ویروس‌ها توسط فرد کوهن در سال 1983، با نام ویروس که توسط لِن آدلمن ابداع شده بود، انجام شد. بعضاً از کوهن به عنوان (پدر ویروس‌های کامپیوتری) نام برده می‌شود، اما واقعاً ویروس‌هایی بودند که قبل از شروع تحقیقات او تولید شده بودند. ویروس Elk Cloner نوشته شده توسط ریچ اسکرنتا در سال 1982 در گردش بود و ویروس‌های تولید شده توسط جو دلینگر نیز بین سال‌های 1981 تا 1983 ساخته شده بودند؛ که همه‌ی آن‌ها برای پلتفرم‌های Apple II بودند. برخی منابع یک نقص فنی در Arpanet را در سال 1980 به عنوان اولین ویروس ذکر می‌کنند، اما آن فقط یک کد قانونی و مجاز بود که اشتباه کار می‌کرد و تنها مسأله‌ای که ایجاد می‌کرد این بود که داده‌ها را در بسته‌های شبکه پخش می‌کرد. ویروس‌های گریگوری بنفورد، تنها به به داستان‌های علمی‌اش ختم نشد. او در سال 1969 ویروس‌های غیر مخرب‌ خود را در جایی که امروزه (آزمایشگاه ملی لیورمور لارنس) خوانده می‌شود و در Arpanet اولیه تولید و منتشر کرد.

نرم‌افزار ضدویروس (Anti-Virus) که با نام‌های ویروس‌یاب و ویروس‌کش و ضد بدافزار هم شناخته می‌شود، نرم‌افزاری است که با مشاهده و بررسی محتوای پرونده‌ها به دنبال الگوهای آشنای بدافزار شامل ویروس‌ها یا کرم‌های اینترنتی می‌گردند. در صورت مشاهده این الگوها که به آن امضای ویروس (Virus Signature) گفته می‌شود، از ورود آن به کامپیوتر شما و اجرا شدن‌اش جلوگیری می‌کنند و یا به شما هشدار لازم را می‌دهند و از شما دستور می‌گیرند که آیا فایل را حذف کنند و یا سعی نمایند آن را اصلاح و پاکسازی کنند.نرم‌افزار آنتی ‌ویروس سه وظیفه عمده را انجام می‌دهند:۱. بازرسی یا کشف، ۲. تعیین هویت یا شناسایی، و ۳. آلودگی‌زدایی یا پاکسازی.

شرکت‌های سازنده نرم‌افزارهای ضدویروس، با ساخته شدن ویروس‌های جدید، الگوهای نرم‌افزاری آنها را کشف و جمع‌آوری می‌کنند و به همین علت اغلب لازم است تا این نرم‌افزارها هر از چندگاهی به‌روزرسانی (Update) شوند تا الگوهای جدید ویروسها را دریافت کنند.ویروس‌های کامپیوتری برنامه‌هایی دارای درجه‌ای از هوشمندی هستند و روش‌های بسیاری وجود دارد که توسط آن‌ها اطلاعاتی از کامپیوتر شما به نویسنده ویروس یا افراد سودجوی دیگر ارسال شود. به‌عنوان مثال، شما در حال نگاه کردن به یک فیلم روی اینترنت هستید، یا در حال خواندن یک نامه و بسیاری کارهای عادی دیگر… و بدون آنکه بدانید در همان زمان به ویروسی اجازه داده‌اید تا کامپیوتر شما را بررسی و تحلیل کند.  بسیاری از اوقات هنگامی که شما آنها را شناسایی می‌کنید و از بین می‌برید، خبر ندارید که ویروس برای ورود مجدد و فعال شدن در کامپیوتر شما قبلاً چاره لازم را اندیشیده است و راه‌های دیگری (Backdoors) برای حمله مجدد به کامپیوتر یا شبکه کامپیوتری شما ایجاد کرده است.

راه های ورود بدافزارها به سیستم

راه‌های مختلفی برای ورود ویروس‌ها به کامپیوتر کاربران وجود دارد.درایو های ODD و دیسک هایی که درون آن قرار می گیرد،بدافزارهایی که از طریق ایمیل برای کاربران ارسال می شود،ورود به وب سایت و دامنه های آلوده،دریافت فایل های آلوده از طریق دانلود های اینترنتی،اتصال فلش درایوهای آلوده که از طریق اینترفیس USB به کامپیوتر متصل می گردد،اجرای نرم افزارهای آلوده و نصب آنها،فایل های ناشناسی که از طریق شبکه های اجتماعی برای شما ارسال می گردد و…از جمله مهمترین مواردی که یک بد افزار از طریق آن،به کامپیوتر و یا حتی گوشی موبایل شما وارد می شود.

اهداف یک ویروس و یا بد افزار چیست؟

ویروس و بد افزارها با اهداف متفاوتی سیستم شما را هدف قرار می دهد.یکی از مهمترین آنها،دزدی اطلاعات است.امروزه سیستم های دفاعی در سامانه های آنلاین مانند پرداخت های اینترنتی بسیار پیشرفت کرده اند.به عبارت ساده نمی توان به آسانی گذشته،رمزهای عبور را از کامپیوتر و گوشی های موبایل سرقت کرد.در نتیجه هکرها نیاز به دریافت یک سری اطلاعات پایه از سیستم شما دارند.درست در همین زمان است که آنها یک بد افزار را در قالب های ناشناس تولید کرده و به صورت ایمیل و یا یک فایل،برای شما ارسال می کنند.کاربران پس از کلیک بر روی آن و پیمودن مقداری از مسیر Wizard،اجازه فعالیت فایل را بر روی سیستم صادر می کنند.آن وقت است که فایل ناشناس اطلاعات مورد نظر را برای هکرها ارسال خواهد کرد.به عنوان مثال آخرین دبیرستانی که در کالیفرنیا طعمه این اتفاق بود،از همین راه و پس از ارسال بدافزار برای کامپیوتر مدیریت آلوده شده و رمزهای عبور را برای هکر ارسال کرد.

اخلال در عملکرد عادی کامپیوتر و یا اجرای فرامین اشتباه نیز از جمله آنها است.برای این بخش هم می توان به ویروس “استاکس نت” نت اشاره کرد.این بدافزار کامپیوترهای حداقل 7 کشور از جمله ایران،هند،پاکستان،ایالات متحده و اندونزی را آلوده کرد.این ویروس به منظور ایجاد اخلال در سیستم های غنی سازی اورانیوم طراحی شده بود.یک بدافزار مشابه می تواند علاوه بر ایجاد اخلال،عملکرد راکتورها را مورد حمله قرار داده و فجایع وحشتناکی را پدید آورد!

هدف دیگر یک ویروس و یا بد افزار،اخلال در کارکرد صحیح یک کامپیوتر است.متاسفانه این دسته از ویروس ها امروزه به وفور یافت می شوند و کامیپوترهای بسیاری را آلوده می کنند.برخی از کارشناسان و کاربران حرفه ای معتقد هستند که برخی از تولید کنندگان آنتی ویروس،در تولید ویروس ها دخیل هستند.بدین ترتیب نیاز کاربران برای تهیه یک آنتی ویروس بیشتر می گردد.

نوع دیگری از اهداف ویروس ها،حمله به سامانه های شبکه ای است.شبکه های کامیپوتری از توپولوژی و الگوهای متفاوت در تمامی نقاط جهان موجود هستند.هدف قرار دادن یک شبکه کامپیوتری می تواند به منزله آلوده کردن تمامی کامپیوترها باشد.اطلاعات در گردش شبکه ها می تواند آلوده و یا دزدیده شود.

پاک کردن و یا تخریب اطلاعات نیز از جمله اهداف یک ویروس برشمرده می شود.

ویژگی های یک آنتی ویروس

همان‌طور که برای هر محصولی (چه نرم‌افزاری و چه سخت‌افزاری) آزمون‌هایی وجود دارد که کیفیت و شایستگی آن را تعیین می‌کند، چنین سنجش‌هایی برای یک نرم‌افزار ضد ویروس هم وجود دارد. یکی از آزمون‌ها با نام آزمون DURCH شناخته می‌شود که نام آن سرواژه‌ای است که از حروف ابتدایی بخش‌های پنچگانه این آزمون تشکیل شده‌اند. بنابر آزمون DURCH یک نرم‌افزار ضدویروس مناسب باید بتواند به نیازهای زیر پاسخ دهد:

آزمون درخواست (Demand): باید بتواند هنگامی که می‌خواهید به یک پرونده یا صفحهٔ اینترنتی یا یک رایانامه دسترسی یابید، آن را بررسی کند.

آزمون به‌روزرسانی (Update): به این معنی که نرم‌افزار باید بتواند در بازه‌های زمانی مشخص بانک اطلاعاتی خود که شامل امضای ویروس‌ها است را بروز کند.

آزمون واکنش (Respond): اینکه نرم‌افزار بتواند تمامی رفتارهای منطقی در برخورد با یک ویروس را از خود نشان دهد. پرونده آلوده را دوباره‌سازی و تمیز کند و یا آن را حذف نماید.

آزمون وارسی (Check): باید بتواند تمام فایلها از نوع مختلف که می‌توانند محلی برای پنهان شدن ویروس باشند را کنترل کند.

آزمون اکتشاف (Heuristics): به این معنی که نرم‌افزار باید با وجود نداشتن الگوی همه ویروسها، بتواند خطر و احتمال وجود ویروس را تشخیص دهد. این رفتار نیازمند هوشمندی نسبی نرم‌افزار و استفاده آن از روش‌های اکتشافی است.

تمامی این آزمون ها جزو مراحلی است که در رنکینگ آنتی ویروس ها مورد ارزیابی قرار می گیرد.

آنتی ویروس های آفلاین

بعضی از سایر نرم‌افزارها نیز عملکردی مشابه نرم‌افزارهای ضد ویروس دارند. به طور مثال، یک نرم‌افزار می‌تواند با کنترل و تحلیل محتویات تمامی دیسک‌های یو اس بی که به رایانه متصل می‌شوند، با ویروس‌های خود اجرا شونده (Autorun) مقابله کند. این ابزارها معمولا دارای بانک اطلاعاتی از امضای ویروس‌ها نبوده و نیازمند به روزرسانی نیستند. از این رو، به آن‌ها ضد ویروس برون خط (Offline anti-virus) نیز اطلاق می‌گردد.

برخی از فایل ها

در ذیل فهرست پسوندهای رایج فایل‌های اجرایی ارائه شده است و اکثر نرم‌افزارهای ضد ویروس در حالت عادی (بدون تنظیمات خاص) این فایل‌ها را ویروس‌یابی می‌کنند (البته در برخی برنامه‌های ضد ویروس ممکن است برخی پسوندها حذف یا اضافه شوند) :  .com ، .exe ، .dll ، .ovl ، .bin ، .sys ، .dot ، .doc ، .vbe ، .vbs ، .hta ، .htm ، .scr ، .ocx ، .hlp ، .eml

ویروس ها به چندین دسته تقسیم می شوند که از جمله آنها می توان به موارد ذیل اشاره کرد؛ویروس‌های فایلی (File Viruses)، ویروس‌های ماکرو (Macro Viruses)، ویروس‌های بوت و پارتیشن سکتوری (Boot Sector and Partition Table Viruses)، ویروس‌های اسکریپتی (Script Viruses)، ویروس‌های مقیم در حافظه (Memory Resident Viruses)، ویروس‌های مخفی‌کار (Stealth Viruses)، ویروس‌های فعال‌شونده بر اساس رویداد خاص(Triggered Event Viruses)، ویروس‌های چندشکلی (Polymorphic Viruses) و…

Adjoint-Treasury-Management-Blockchain

استاندارد های یک نرم افزار

زمانیکه تصمیم به خرید یک سیستم جامع نرم افزاری برای محیط کار گرفته می شود ،  دنیایی از نگرانی و استرس تصمیم گیرندگان را در بر می گیرد . مخصوصا اگر خاطره خوبی از نرم افزارهای قبلی نداشته باشند.این نگرانیها ورای قیمت بوده و مسائل مهمتری را شامل می شوند. مهمترین این نگرانیها امنیت است ، بخصوص امنیت فکری . چنانچه نرم افزار خریداری شده هر روزما را دچار مشکل کند چیکار کنیم ؟ یا با  قسمتهای مختلف شرکت ما سازگار نباشد  چیکار کنیم ؟ یا اگر کاربران در مقابل آن واکنش منفی نشان دهند !!! و  یا ادعا های که شرکت ارائه  دهنده نرم  افزار میکند آیا  واقعی  است یا صرفا یک تبلیغات پوچ و تو خالی میباشد.

به راستی راه چاره چیست ؟

چگونه می توانیم نرم افزاری را انتخاب کنیم که مشکلات ما را حل کند بهترین گزینه هایی که باید در انتخاب یک نرم افزار در نظر بگیریم چه چیزهای  میتواند باشد؟ در ادامه به ترتیب پارامترهای انتخاب مناسب برشمرده می شوند:

سـازگاری

درابتدا نیازهای مجموعه خود را روی کاغذ بنویسید و الویت بندی نمائید ، نیاز شما بستگی به نوع شغل شما دارد . قطعا یک کارخانه تولید مواد غذائی با یک کارخانه تولید سیمان یا یک کارخانه بسته بندی و خدماتی یا یک بنگاه اقتصادی و بازرگانی نیازها و خواسته های صنفی و یا شاید سلیقه ائی هم داشته باشند. یک نکته دیگر ! فکر  نکنید نرم افزار جدید همه آنچیزهای که نرم افزار قبلی شما داشته را دارد . باید همه موارد را  یک به یک در کاغذ درخواستهایتان  بنویسید. بنابراین نرم افزار مورد نظر ما باید متناسب با نیازهای ما باشد تا یک سیستم  جوابگو  و کارآمد داشته باشیم .

 انـعطـاف

هر بنگاه اقتصادی امکان تغییراتی دارد چه مربوط به  مسائل داخلی باشد و چه خارجی . اضافه و یا کم کردن پرسنل ، بستگی به میزان سفارشات ، جدا شدن یا ترکیب واحد ها مختلف سازمانی به منظور بهینه سازی ، تغییرات در خط تولید و یا مواد اولیه  بنا به تحریمها فعلی یا سیاستگذاری ، تغییرات نرخ ارز و اثر گذاری مستقیم بر بهای تمام  شده  مواد  و  کالا ،‌ جابجائی های مدیریتی و  تغییر سیاستها ، تغییر افراد ، تغییر منابع خرید ،‌ یا فروش ، جابجائی های  فیزیکی  ، تغییر در خط  تولید ، تغییر در نوع تولید ، بنا  به  ضرورتها و حفظ بازار  و ……

هریک از این تحولات نیاز به ایجاد تغییراتی در محیط نرم افزاری ما دارد ، مطمئن شوید نرم افزاری که خریداری می کنید آمادگی پوشش این قبیل تغییرات را داشته باشد.

امـنیت اطلاعـات

در هر بنگاه اقتصادی حفظ و حراست از اطلاعات  به دوبخش کلی   درون  سازمانی و بیرون سازمانی تقسیم میشود.

درون سازمانی : در این بخش نیز حدود اختیارات از واجبات یک نرم افزار توانمند میباشد . باید مطمن شوید نرم افزار شما قادر است بصورت سلولی سطح دسترسی ایجاد نماید ، هرچند  شما  میتوانید از  نزدیکان و یا  اشخاص مورد تائید نیز استفاده  کنید . ولی آیا  این راه  حل  مناسبی  میباشد ؟  یا  اینکه ما سیستم را حاکم بر روابط نمائیم

بیرون سازمانی : در  اینجا  قضیه خیلی  فرق  میکند !!! شما با فرد یا افرادی بنا  به  ضرورت آشنا  میشوید و  بدون  آنکه بدانید این افراد چه کسانی هستند یا منظورشان چیست همه مسائل کاریتان را  با  آنها مطرح  میکنید .فاجعه  اینجاست که  اگر  خدای  ناخواسته  این  افراد با  سونظر به شما و بنگاه اقتصادیتان نزدیک شده و با قیمت کمی  پائینتر رضایت به برنامه نویسی یا فروش نرم افزار به شما را بگیرند ،آیا احتمال فروش اطلاعات ، سو استفاده ، اخاذی  ، سرقت اطلاعات حساس و فرمولهای  تولیدی  را هم  مد نظر داشته اید ؟ راستی چه باید کرد ؟

 یک نرم افزار خوب باید امکان تعریف لایه های امنیتی متفاوت برای افراد مختلف را در سطح درون سازمانی داشته باشد و آنهم  بصورت سلولی و چه بهتر که تعریف این دسترسی ها توسط یک نفر در مجموعه خود  شما ( که معمولا مدیر سیستم نامیده می شود ) انجام بگیرد. و اما در مورد اشخاص یا شرکتهای فروشنده خدمات و نرم افزار باید  دقت  کافی  به  سوابق اجرائی و استعلام  از  مشتریان  قدیمی آن مجموعه را بنمائید . تا با خاطری  آسوده اطلاعات ارزشمند خود  را  در  آن  نرم  افزار قرار دهید.

آمـوزش

معمولا همه شرکتهای نرم افزاری همراه با خرید نرم افزار  آموزش استفاده از آن را به شما خواهند داد . این آموزش می تواند بصورت حضوری و یا توسط جزوات ، سی دی آموزشی  که به شما  ارائه می شود انجام بگیرد . اما نکته مهم آن است که در طی کار با یک نرم افزار جدید سئوالاتی مطرح می شود که فرد استفاده کننده از نرم افزار نیازمند به دریافت پاسخ آنهاست . مطمئن شوید شرکت تولید کننده نرم افزار بتواند در این زمینه نیز به شما سرویس دهی مناسب داشته باشد . زیرا هیچ چیز کلافه کننده تر از یک نرم افزار جدید و ناآشنا نیست. مطمئن باشید شرکت ارائه دهنده نرم افزار بتواند شما را در هر لحظه بصورت تلفنی یا آنلاین و یا حضوری  که بهترین گزینه میباشد کمک کند.

خـدمـات فنـی

اشکالات نرم افزاری یکی از بدیهیات این رشته می باشند . همانطور که نرم افزارهای شرکتهای معظمی مانند مایکروسافت گوگل ، یاهو  ، نیز می توانند دچار مشکل شوند.  نرم افزاری را که خریداری میکنید سابقه مناسبی از لحاظ کارائی و صحت عملیاتی در بازار داشته و کاربران آنها از  رضایت نسبی برخوردار بوده ، و از کیفیت نرم افزار و وضعیت سرویس دهی شرکت تولید کننده نیز جویا شوید با این روش می توانید مطمئن باشید در طی کار با آن نرم افزار با کمترین مشکلات برخورد خواهید کرد. توجه کنید تعداد مشتریان استفاده کننده از یک سیستم  مهم نیست بلکه نوع آن مشتریان و مصرف آنها مهم است ، بطور  مثال یک شرکتی که نرم افزار عام بازاری با قیمت پائین ارائه میکند ، طبیعی است که تعداد زیادی مشتری داشته باشد . ولی شرکتهای متوسط تا بزرگ که نیازمند اهرم کنترلهای قوی اجرائی و مدیریتی هستند ، نیازمند نرم افزارهای خاص با قیمتهای معقول سطح نیازشان هستند ،این نوع نرم افزار ها از مشتریان خاص با  تعداد کمتر برخوردار هستند.

روش دریافـت خـدمـات فنـی

ممکن است فاصله مکانی شما با تولید کننده نرم افزار زیاد باشد. بخصوص شرکتهای تولیدی که در شهرکهای صنعتی حومه شهرهای بزرگ قرار داشته و رسیدن به آنها خود یک مسافرت است . کنترل کنید در صورتیکه دچار مشکل فنی شوید شرکت طراح چگونه به شما سرویس دهی می کند. مطلوب ترین حالتهای سرویس دهی به شکل زیر است :

الف- رفع اشکال توسط اتصال از طریق اینترنت و آنلاین ( در لحظه )

ب – رفع اشکال از طریق اتصال فکس مودم و ( در لحظه )

پ – مراجعه کارشناس به محل استفاده از نرم افزار

دو مورد اول :  با وجود نیاز به سخت افزارهایی در محل استفاده کننده ، بهترین روشها هستند زیرا سریعترین راه برای رفع اشکالات احتمالی می باشند.

همبستگی و یا عدم همبستگی

هر مجموعه تجاری از واحدهای مختلفی تشکیل شده است مانند مالی، اداری، واحد تولید، واحد بازرگانی و … احتمالا در مکانیزه کردن سیستمهای خود قصد داریم برخی از این واحدها توسط نرم افزار با هم مرتبط باشند و یا بالعکس . دقیقا مشخص کنید چه واحدهایی از طریق نرم افزار باید با هم مرتبط باشند و آنرا برای طراح و کارشناس نرم افزار توضیح دهید تا بتوانید بهترین استفاده را از ظرفیت نرم افزار ببرید . احتمال دارد که شما نیاز به برنامه نویسی داشته باشید ، آیا برنامه ائیکه خریداری میکنید یک پکیج آماده است و بدون تغییران  یا  یک  نرم افزار است با امکان  پویائی ؟ آیا فروشنده نرم افزار این مورد را  در قرارداد فروش خود مکتوب نموده است ؟